• Otuz ilə yaxın yurdundan ayrı düşmüş insanlarla söhbət etdikcə, onların Vətən həsrətindən nələr çəkdiyinin bir daha şahidi olursan. Bu yazının qəhrəmanı çəkdiyi əziyyətlərə baxmayaraq heç vaxt ümidini, inamını itirməyən, mehriban, qayğıkeş insan, şair Xaliq Laçınlı da onlardan biridir. Onu çoxdan tanıdığım üçün dərd-sərinə, yurd nisgilinə yaxşı bələdəm.

Xaliq Laçınlı 1955-ci ildə Laçının Zağaltı (Alıbəyli) kəndində anadan olub. Orta məktəbi doğma kənddə oxuyub. Kitabları, mütaliəni çox sevən gənc oğlanın jurnalist olmaq arzusu varmış. Ancaq müsahibədən keçsə də, sənədlərində problemi olduğundan imtahana buraxılmayıb. Sonra nə qədər çalışsa da, ailə qayğılarından arzusuna çata bilməyib.

Laçının işğalı zamanı Xaliq Laçınlının artıq dörd övladı varmış. Bir gün düşmənin od vurduğu qonşu kəndlərin səs-sorağı onlara da gəlib çatır. Kənd camaatının evini tərk etməkdən başqa çarəsi qalmayanda Xaliq özü kimi cavanlarla elində-obasında qalır... Onlar bir müddət Kəlbəcər yaylaqlarında qaldıqdan sonra doğma Laçın dağlarına üz tuturlar. Sonra evləri gözləri önündə alışıb-yanan Xaliq Laçınlı həmkəndliləri ilə birgə bütün təhlükəni gözə alıb kəndlərinə qayıdır, orada özlərinə sığınacaq tapırlar. Beləcə, may ayından dekabra qədər onlar doğma yurdlarından ayrılmırlar...

Xaliq Laçınlının Bakıda, Xırdalanda qohumları olub. Amma deyir, el-elə sığsa da, ev-evə sığmaz. Odur ki, o da ailəsi ilə birgə zirzəmidən başlayaraq min bir əziyyətlə özünə bir koma qurub. Deyir ki, kəndlərindən perik düşdükləri 20 may onun üçün 2019-cu ildə xəstə düşdüyü günə qədər matəm günü olub. Həmin gündə o özünü həmişə yasda hesab edib, heç bir toya, şənliyə getməyib.

Beş uşaq atası Xalid Laçınlının ömür yoldaşı Aliyə xanım 2010-cu ildə ağır xəstəlikdən rəhmətə gedib. Bundan sonra onun dərdinin üstünə bir dərd də gəlib. Həyat yoldaşının ayrılığı onu daha da xəstə salıb. Yurd həsrəti, beş uşağın yükü, üstəlik, dərd ortağı, ömür-gün dostunu itirməyi ona olmazın əzab yaşadıb. Bütün bunlara baxmayaraq, bir gün Laçına dönəcəyi günü gözləyib. Zəfər gününə inamla yaşayıb. Balaca evində oğul evləndirib, qız köçürüb. Evinin içi kitabxana kimi, həyəti güllü-gülüstanlı olub, qəlbi dost üzünə həmişə açıq olan bu sadə şairin evində kimlər olmayıb...

2020-ci ildə sentyabrın 27-də başlayıb və 44 gün davam edən Vətən müharibəsinin Zəfərlə başa çatması onun da yaralarına məlhəm olub. Sevincindən uşaq kimi hönkürüb, sevinc göz yaşları selə dönüb. Amma yenə qəlbi soyumayıb. Zəfər günü və doğma Laçının işğaldan azad olunmasına görə olan-olmazını ortaya töküb dost-tanışlarına gözaydınlığı - qonaqlıq verib. Beləcə, o gündən üzü gülməyə başlayıb, yurda, doğma kəndinə qayıtmaq ümidi ilə yaşayır... 

Xalid Laçınlı Zəfər sevincinə köklənsə də, bunu hələ istədiyi kimi şeirlə ifadə etmədiyini deyir. Anlaşılandı, axı insan sevincdən yox, kədərdən daha çox yazır. Odur ki, onun yurd həsrətli şeirlərini təqdim edir, müəlliflə Laçında görüşməyi arzu edirik.

Mina RƏŞİD

 

LAÇINA QAYIDANDA

 

Dilsiz  yollar  dil  açacaq,

Boz  qayalar   gül  açacaq,

Qoca  "Qırxqız"  qol  açacaq

El  Laçına  qayıdanda.

 

Qara  bulud   bəyazlaşar, 

Çən  - çisəklər  ayazlaşar.

Sellər  coşar, çaylar  daşar,

El  Laçına  qayıdanda.

 

Duman  yerə  səriləcək

Vətən  cənnət  görünəcək.

Ayağına sürünəcək,

El  Laçına  qayıdanda.

 

“Sarı  baba”   saralmaz  ta,

“Qaranlıq” da  qaralmaz ta,

“Əyri   Qarı”  qar  almaz  ta,

El Laçına  qayıdanda.

 

 

DAĞLAR BİZİ BAĞIŞLARMI?

 

Hər  cığırın  izin öpsək,

Bulaqların  gözün öpsək.

Sal  qayanın  özün öpsək.

Dağlar  bizi  bağışlarmı?

 

Torpağa nur calayırıq,

Boynuna  qol dolayarıq.

Bozqurd kimi ulayarıq

Dağlar  bizi  bağışlarmı?

 

Yaylaq doğma, yurdlar tanış,

Dolanmışıq  qarış-qarış.

Qoca  “Qırxqız” dil aç, danış

Dağlar  bizi  bağışlarmı?

 

Eniş- yoxuş... daşdı yolun,

Çox bədövlər tökdü nalın.

Xaliq  getsə  ayaqyalın,

Dağlar bizi  bağışlarmı?

 

SALAM DE!

 

Yaxın  olub  bir  tutaydım əlindən,

Gətir  öpüm qanadından, telindən,

Əgər  keçsən  “Qaraçanlı “ elindən

Durna,  bizdən  o  dağlara  salam  de.

 

Qan  ağlayar ” Hacı  Samlı “ dərəsi,

Kəsilibdi  Sultan  bəyin  nərəsi,

Girov qalıb  sərt  qayası,  bərəsi,

Durna,  bizdən  o  dağlara  salam de.

 

Xəyalımda  o  "Ağ  cınqıl", dağ  yolu,

Əyər  görsən  qəribsəyən  "Ağ  yolu",

O laləzar bağça  yolu,  bağ  yolu,

Durna, bizdən o  dağlara  salam  de.

 

El köçəndə göy  kövrəlib yağırdı,

Şimşək çaxdı, sanki dağlar çığırdı.

Görən bilər, bu dərd necə ağırdı,

Durna, bizdən  o dağlara salam de.

 

Bir  səs  eylə, “Çalbayırdan”  keçəndə,

Nalə  çəkdi  arxamızca   köçəndə.

Xaliq ,  haçan  qayıdarıq  o kəndə,

Durna, bizdən  o   dağlara  salam  de.

 

A DAĞ YOLLARI

 

Ürəyimdən nələr keçdi, gör nələr,

O boranlı, o çovğunlu zirvələr...

Yenə qəlbim həsrətindən kövrələr,

A dağ cığırları, a dağ yolları.

 

Yamacından boylanardım, baxardım,

Ucalmağa zirvəsinə çıxardım .

İşıq olub bir dünyaya axardım,

A dağ cığırları, a dağ yolları.

 

Yox idi ayrılıq, yox idi dərdim,

Doyunca gülləri qoxladım, dərdim.

Dolaylardan qaça-qaça gələrdim,

A dağ cığırları, a dağ yolları.

Xalıq LAÇINLI