• Tanrı ümummilli lider Heydər Əliyevi XX əsrin II yarısında, eləcə də II minillikdən III minilliyə keçid dövründə Azərbaycan xalqı üçün tale ulduzu olaraq yaratmışdır. Ulu öndərin ölkəmizə rəhbərliyi­nin hər iki dövründə, Moskvada sovet dövlətinin ali rəhbərlərindən biri olduğu müddətdə xalqımıza göstərdiyi misilsiz xidmətlər bu ulduzun yolgöstərənliyinin tarixi sübutudur. 

Xalqımızın çoxminillik tarixində yetir­diyi ən qüdrətli milli lider, dünya şöhrətli siyasətçi və dövlət xadimi olan Heydər Əliyev Azərbaycanın bəşəriyyətə bəxş etdiyi nadir tarixi şəxsiyyərdir. Sovet im­periyası şəraitində öz ölkəsini müstəqillik epoxasına hazırlamaq, qazanılmış suve­renliyi qoruyub möhkəmləndirmək, Azər­baycanın yeni dünya düzənində layiqli yerini təmin etmək, bir sözlə, daxildə və xaricdə xalq və dövlət adına qazandığı­mız yaxçı nə varsa hamısı bu dahi şəx­siyyətin adı ilə qırılmaz surətdə bağlıdır.

Xalqımızın taleyində, onun ictimai, siyasi, mənəvi həyatında misilsiz xidmət­lər göstərən Heydər Əliyev şəxsiyyətinin müdrikliyi, ucalığı ondadır ki, onun dü­şüncələri də, əməli fəaliyyəti də təkcə bu günlə məhdudlaşmır, həm də uzaq gələ­cəyə ünvanlanmışdır. Bu nəhəng insanın kim olduğunu dostlarımız yüksək qiymət­ləndirir, düşmənlərimiz isə etiraf edirdilər.

Ulu öndər Heydər Əliyev titanik fəa­liyəti ilə bugünümüzü və gələcəyimizi öz əzəmətli ideya və əməllərinin nuru ilə işıqlandırırdı. Bu tale ulduzu bu gün də gələk uğurlarımızın səmt ulduzu kimi Azərbaycan varlığına işıq saçır. Azərbay­can bu gün dünya miqyasında inamla irəliləyir. İndi üçrəngli bayrağımız dünya dövlətlərinin bayraqları ilə yanaşı dal­ğalanır, Dövlət himnimiz Ankarada, Va­şinqtonda, Moskvada Londonda, Paris­də, Pekində, Qahirədə – xarici aləmdə təntənə ilə səslənir.

Azərbaycanın ümummilli liderinin adı uzun illərdir ki, beynəlxalq aləmdə böyük hörmətlə çəkilir, dövlət xadimləri onun şəxsiyyətinə yüksək qiymət verir­lər. ABŞ-ın keçmiş prezidenti Bill Klinton “Heydər Əliyev təkcə Azərbaycanı yox, bütün dünyanı idarə etməyi bacaran bir siyasi xadimdir”, deməklə Heydər Əliyev şəxsiyyətinin bəşəri miqyasının konturla­rını dəqiq çəkmişdir. Bu ölkənin başqa bir prezidenti – Corc Buş isə bildirirdi ki, “Heydər Əliyevdən öyrənmək lazımdır”.

Türkiyənin ordu generalı Doğan Günəşin demiş olduğu aşağıdakı sözlər xalqımızın böyük oğlunun Türk dünya­sının öyünc və şərəf ünvanı olduğunu ifadə edir: “Türk milləti tarix boyunca zaman-zaman böyük sərkərdələrini mey­dana çıxarmışdır. Heydər Əlirza oğlu o böyük sərkərdələrdən biridir. Mustafa Kamal Paşa Türkiyəni düşdüyü çirkab­dan çıxardığı kimi, Heydər Paşa da Azər­baycanı bu bəladan qurtaracaq”.

Ukrayna Respublikasıınn keçmiş prezidenti Leonid Kuçmanın verdiyi qiy­mətdən də ulu öndərin region, Avropa və bütövlükdə, dünya çevrəsində oy­nadığı rol, daşıdığı çəki aydın görünür. “Heydər Əliyev Zaqafqaziya regionun­da, Avropa qitəsində və dünyada layiqli yer tutan Azərbaycanın şöhrətini öz fəaliyyəti ilə artırmışdır. O, dünya miq­yaslı dövlət xadimidir”. BMT-nin keçmiş katibi Kofi Annan bütün dünyaya bə­yan etmişdi: “Dünyanın görkəmli dövlət xadimi kimi tanınan Prezident Heydər Əliyevin rəhbərliyi altında Azərbaycan Respublikası yaxın gələcəkdə ən inki­şaf etmiş ölkələrdən birinə çevriləcək”. Fransanın keçmiş prezidenti Jak Şirak bildirmişdi ki, Heydər Əliyevin rəhbər­liyi altında Azərbaycanı böyük gələcək gözləyir.

Özbəkistan Respublikasının keçmiş prezidenti İslam Kərimov özünə ustad saydığı böyük dostu haqqında ürək ge­nişliyi ilə demişdi: “Kimin xoşuna gəlsə də, gəlməsə də, bu gün dünya Heydər Əliyevə böyük hörmətlə yanaşır, onu ta­nıyır və o, Azərbaycanın nüfuzunu bütün dünyada yüksəldən qanuni liderdir”. 

Qazaxıstan Respublikasının keçmiş prezidenti Nursultan Nazarbayev də türk dünyasının sevimli lideri haqqında qiymətli fikir söyləmişdi: “Heydər Əliyev xalqı sıx birləşdirməyə və onu tərəqqi, inkişaf yoluna istiqamətləndirməyə mü­vəffəq olmuşdur. Buna müasir tarixdə, əslində, heç kəs nail olmamışdır”. Mos­kva şəhərinin keçmiş meri Yuri Lujkov da keçmiş sovet xalqlarının hədsiz ehtiram göstərdiyi unudulmaz insana heyranlığını belə açıqlamışdı: “Heydər Əliyev zəkası­na, məsələləri işgüzarcasına, təmkinlə həll etmək bacarığına görə seçilən şəx­siyyətdir”.

Belə parlaq və xoşməramlı qiymət­lər kifayət qədər çoxdur. Maraqlısı odur ki, ulu öndərin nadir tarixi şəxsiyyət ol­duğunu təkcə onun görüşüb yüksək təəssürat bəxş etdiyi liderlər, görkəmli dünya siyasətçiləri, xalqımızın dostları və xeyirxahlarımız deyil, açıq düşmənlə­rimiz və bədxahlarımız da etiraf edir, öz­lərinə belə bir rəhbər arzu edirdilər. Düş­mənlərimiz Heydər Əliyev şəxsiyyətinin qüdrəti və əzəməti qarşısında lərzəyə düşürdülər. Ulu öndər bütün dünya azər­baycanlılarının Prezidenti sayılırdı. Onun həm də Türk dünyasının böyük lideri ro­lunu öz üzərinə götürməsi bədxahlarımı­zı qorxudur, ehtiyatlandırırdı. 

Tarixdə dövətçiliyin nə olduğunu bil­məyən, Bizans və İranın əlində oyuncaq olan xəyanətkar ermənilər üçün “Böyük Ermənistan” xülyası yaradanlardan biri, xalqımızın qəddar düşməni, əli xocalılı­ların qanına batmış Zori Balayan deyir­miş: “Dünya terror təşkilatının və kilsənin gücündən istifadə elərək Heydər Əliyevi aradan götürməliyik. Heydər Əliyevin ha­kimiyyəti 2000-ci ilə kimi davam edərsə, biz azərbaycanlılardan nəinki Qarabağın, hətta Zəngəzurun, vaxtilə azərbaycanlı­ların yaşadıqları digər ərazilərin boşaldıl­ması tələblərini eşidəcəyik. Bu isə bütün Ermənistanın məhvi deməkdir”.

Ermənistanın keçmiş rəhbərlərindən olan, Heydər Əliyevin kimliyinə bütün er­mənilərdən artıq bələd olan Karen Də­mirçiyan isə düşüncəsi millətçiliklə zəhər­lənmiş xalqına belə bir gerçəyi anlatmaq istəyirmiş: “Ey mənim sevimli millətim! Bilin ki, XX əsrdə türklər iki böyük şəxsiy­yət yetişdirib - Mustafa Kamal Atatürk və Heydər Əliyev. Onlardan biri sağdır. Bilin! Nə qədər o sağdır, biz nə Qarabağı, nə də başqa əraziləri ala bilməyəcəyik. O, bizdən ağır zərbələr alsa da, Azərbaycan xalqı ən çətin günlərdə onu Bakıya gə­tirəcək və bununla da sizin düşündüyü­nüz arzulara son qoyulacaq”.

Maraqlıdır, Heydər Əliyevin varlığın­dan qorxub, lərzəyə düşənlərin hər ikisi erməni cəmiyyətinin iki mühüm zümrə­sinə mənsub idi. Biri damarlarında qan əvəzinə, zəhər, nifrət axan üzdəniraq “ziyalı”, ikinci isə “siyasətçi və dövlət xa­dimi”. 

Bütün bu deyilənlərdə göründüyü kimi, ulu öndər müdrik insan, güclü ta­rixi şəxsiyyət idi. Məhz onun xalqına hərtərəfli xidmət etmək potensialı – iti ağlı, siyasi uzaqgörənliyi, misilsiz cə­sarətli, milli qeyrəti hesabına doğma Azərabycanımız bugünkü yüksək inkişa­fa nail olmuş, müşkül görünən problem­lərini də aradan qaldırmışdır. Ümummilli lider Heydər Əliyev Ermənistanın quldur silahlı dəstələri tərəfindən işğal olunmuş doğma torpaqlarımızın sülh yolu ilə geri qaytarılması uğrunda gərgin diplomatik siyasət aparırdı. Dağlıq Qarabağ prob­leminin sülh yolu ilə aradan qaldırılması, Azərbaycanın dövlət müstəqilliyinin və suverenliyinin möhkəmləndirilməsi, ölkə­mizin dünya birliyində layiqli yer tutması Prezident Heydər Əliyevin həyata keçir­diyi ardıcıl və məqsədyönlü xarici siyasə­tin ana xəttini təşkil edirdi. 

Ulu öndərin yaratdığı möhkəm təməl­lər və təminatlar üzərində 2020-ci ilin payızında onun ən layiqli davamçısı Pre­zident İlham Əliyev Azərbaycan xalqını möhtəşəm dəmir yumruq halına gətirərək amansız, qəddar düşmənin başına en­dirdi. Qarabağı quzğun və goreşən kimi xarabazara çevirmiş Ermənistanın qul­dur və qarətçi ordusu diz çəkdürülərək ölkəmizdən qovuldu. Qarabağ zəfəri milli tariximizə xalqımızın tale ulduzu Heydər Əliyevin arzu və əməllərinin nur saçdığı yolda qazanılmış ən böyük qələbə kimi yazıldı. Bu ulduz həmişə uğurlar yolumu­za bələdçilik edəcək.

Yunis HÜSEYNOV,
tarix üzrə fəlsəfə doktoru,

Şuşadan məcburi köçkün

"Xalq qəzeti",  07.07.2023.