• Azərbaycanın Mərkəzi Asiyanın məşvərət görüşləri formatına qoşulması çox mühüm beynəlxalq hadisədir. Daha geniş kontekstdə nəzərdən keçirsək, bu, keçmiş SSRİ ölkələri tarixində postsovet mərhələsinin başa çatması və onların geosiyasi inkişafında faktiki olaraq yeni bir mərhələnin başlamasının əlamətlərindən biridir.

Azərbaycanın bu yaxınlarda “Mərkəzi Asiya+” məşəvərət görüşləri formatına qoşulmasını şərh edərkən qazaxıstanlı siyasi şərhçi Askar Nurşa bildirib ki, bu hadisə ümumilikdə qanunauyğundur və bir neçə ilkin şərtə əsaslanır.

“İlk növbədə iqtisadi aspekti qeyd etmək istərdim. Xəzərin hər iki sahilində yerləşən ölkələrin ticarət-nəqliyyat dəhlizlərinin inkişafına qarşılıqlı marağı var. Mərkəzi Asiya ölkələri üçün bu, həm Trans-Xəzər vektorunu gücləndirmək, həm də Avropa və Yaxın Şərq ölkələrinin bazarlarına çıxmaq baxımından əlavə imkandır. Digər tərəfdən, bunun Azərbaycan və tərəfdaşları üçün nə demək olduğunu anlamaq üçün məsələni əks istiqamətdə də nəzərdən keçirmək olar. Bu, Çinə doğru ticarət-nəqliyyat dəhlizinin təmin edilməsi üçün yaxşı imkandır. Buna görə də baş verənlərin ümumilikdə ciddi iqtisadi bazası mövcuddur”, - deyə Askar Nurşa vurğulayıb.

Müsahib əlavə edib ki, Azərbaycan həmişə Mərkəzi Asiya regionuna maraq göstərib və region ölkələrinin bir qismi tərəfindən onların iqtisadiyyatına böyük investisiya yatıran potensial oyunçu kimi qiymətləndirilib.

Askar Nurşanın sözlərinə görə, Mərkəzi Asiya ölkələri ilə Azərbaycanın alyansı uzaqgörən geosiyasi nəticələr doğurur: “İlk növbədə, biz görürük ki, Azərbaycan Cənubi Qafqazda böyük regional oyunçudur və bütün dünyaya artan subyektliyini nümayiş etdirib. Ölkənin inkişaf etmiş, güclü silahlı qüvvələri var. Azərbaycan özünün ərazi bütövlüyünü bərpa edib. Ümumilikdə müşahidə edirik ki, Mərkəzi Asiyanın konstruksiyası daha dayanıqlı, daha strukturlaşdırılmış hala gəlir və Azərbaycanın simasında yeni imkanlar əldə edir. Bu, həmçinin Mərkəzi Asiya ölkələrinin həm regionda, həm də dünyada öz subyektliyini gücləndirməsi üçün bir şansdır”.

Analitik hesab edir ki, təhlükəsizlik sahəsində əməkdaşlıq məsələləri də aktiv şəkildə müzakirə olunacaq.

“Bundan başqa, tarixi perspektivdə son otuz ilin tarixinə nəzər yetirsək, görərik ki, belə bir alyansın formalaşdırılması üçün müxtəlif təşəbbüslər olub, məsələn, GUAM-ı götürək. Məncə, burada söhbət təkcə geosiyasətdən getmir, daha geniş tipli əməkdaşlıq formatından gedir. Son 100–200 ildə bu regionda daha çox qeyri-regional tipli alyanslar yaradılıb. Ümumilikdə bu, son 30 ilin inkişaf paradiqmasından uzaqlaşma və yeni mərhələnin başlanmasıdır. Elə bir mərhələ ki, Bakı, Astana, Daşkənd, Aşqabad, Düşənbə və Bişkek öz gələcəklərini suveren şəkildə qurmaq istiqamətində seçim ediblər. Düşünürəm ki, bu, daha böyük beynəlxalq subyektliyə doğru atılmış addımdır”, - deyə Askar Nurşa əlavə edib. (AZERTAC)