• Dünəndən Azərbaycan Respublikasının prezidenti, Ali baş komandan İlham Əliyevin şəkilləri və qısa videoları sosial şəbəkələrin və saytların favoritinə çevrilib. Mövzu Qarabağdır. Xankəndidir. Xankəndi stadionunda “Qarabağ” komandasının keçirdiyi oyundur və bu oyunda topa ilk rəmzi zərbəni Azərbaycan prezidentinin vurmasıdır...

Jurnalistlərdən, ictimaiyyətin tanınan üzvlərindən xeyli azarkeşin bu oyunlara tamaşa etmək üçün Xankəndinə yola düşməsi hadisəni əsl gündəmə çevirib.

Bəli, gündəm budur və bu da olmalıdır.  Çünki torpaq məsələsi gələndə, Azərbaycanın ərazi bütövlüyü və suverenliyi məsələsi gələndə hər şey unudulur. 

Ancaq Xankəndi mövzusu Azərbaycan xalqı və Azərbaycan hakimiyyəti üçün heç vaxt gündəm mövzusu olmayıb, tale yüklü məsələ olub, tarixi strategiyamızı bəlli edən amil olub.

Ölkə başçısının istər müharibədən əvvəlki, istər müharibə dövründəki, istər müharibədən sonrakı dövrlərdə Xankəndinə çox həssas münasibətini görürük. İlk məntiqi hücum şəhərin adı ilə bağlı başladı: Xanın kəndi hara, 20-ci əsrin əvvəllərinin siyasi dələduzu Stepan Şaumyanın adını daşımaq hara. 

Adlar hər şeyi deyir, yetər ki, onlara savad və məntiqlə yanaşasan. 

Müharibə dövründə İlham Əliyev cənabları Qarabağda yaşayan ermənilərə, xüsusən Xankəndi əhalisinə müraciət etdi. Müraciətin məğzi bundan ibarət idi ki, bizim öz ərazimizdə yaşayan, qanunlarımızı pozmayan və suverenliyimizi qəbul edən insanlara düşmən kimi baxmırıq, siz bizim vətəndaşlarımızsınız, sizə hər hansı pislik etmək fikrimiz yoxdur, sadəcə separatçıların yaratdığı hərbi bazalardan və qanunsuz silahlı dəstələrin yerləşdiyi ərazilərdən uzaq durmağınız tövsiyə olunur.

Sonrakı hadisələr Ali baş komandanın öz sözünü tutduğunu göstərdi. Düşmən Bərdəyə, Gəncəyə qanunla qadağan edilmiş kapsullu raketlər atanda belə biz təmkinimizi pozmadıq, o boyda geniş miqyaslı əməliyyatlar keçirməyimizə baxmayaraq bir dənə də hərbi cinayət törətmədik. 

Xankəndi ilə bağlı bir unudulmaz məqama da qardaş Türkiyə Cümhuriyyətinin prezidenti cənab Rəcəb Tayyib Ərdoğanın Şuşa zəfəri zamanı şahidlik etdik. Şuşanın həm mənəvi, həm coğrafi yüksəkliyindən Qarabağın əsrarəngiz təbiətinə baxan qardaş ölkənin başçısı əlini Xankəndi tərəfə uzadaraq prezident İlham Əliyevdən soruşdu: “Otel oradadırmı?”

Sualı gülüşlə qarşılayan İlham Əliyev belə cavab verdi: “Orda da olacaq!”

Açığı mən həmin vaxt bu deyilənləri siyasi gediş, Xankəndindəki separatçılara “Ağıllı olun!” mesajı kimi qəbul etmişdim. Onsuz da cənab Ərdoğanın Şuşaya gəlməsi dosta da, düşmənə də lazımı mesajı vermişdi. Bu dialoq da bu uğurlu gedişin davamı idi. 

Çox uzun çəkmədi, deyilənlər gerçəkləşdi. Əvvəl Laçın sərhəd məntəqəsi yaradıldı və Qarabağdan qaçmaq istəyən cinayətkarları qulaqlayıb Bakıya gətirdilər. Ardınca isə 23 satlıq antiterror əməliyyatı ilə otuz ildən artıq davam edən Qarabağ münaqişəsi tarixə qovuşdu. 

Mən yerli-yersiz siyasi fotolar paylaşan, xüsusən bu fotolardan xal qazanmaq üçün istifadə edən tiplərdən deyiləm. Lakin Ali baş komandan İlham Əliyevin Xankəndində Azərbaycan bayrağını ucaltmasını paylaşmaya bilmədim. Hər şeydən əvvəl bunu etdim ki, özüm öz paylaşdığım fotoya inanam. Çünki gördüklərim mənə yuxu kimi gəlirdi.  

Qarabağ münaqişəsi başlayanda on iki-on üç yaşım vardı. Yəni ağlım kəsirdi. Və özüm münaqişə zonasında doğulub-böyüdüyüm üçün hadisələrə çox həssas yanaşırdım. Necə deyərlər, hər şey gözümün qabağında baş verirdi. Münaqişəyə qədər bir neçə dəfə Xankəndində olmuş, şəhərin bir əyalət uşağının gözündəki əzəmətinə heyran qalmışdım. Doqquzmərtəbəli binalar, dəmir yol vağzalı, geniş prospektlər, böyük məktəblər, xəstəxanalar... Xalq dilində bir ifadə vardı: “Xan kefində yaşayırlar, Tanrılarına təpik atmasınlar”. Doğrudan da ermənilər Xankəndində o dövrün şərtlərinə görə xan kimi yaşayırdılar. Bunu özləri də dəfələrlə etiraf ediblər. Hətta ermənilərə yaradılan şərait bəzən ən yüksək tribunalardan tənqid olunub. Bu fikirlərin biri də bu idi ki, ümummilli lider Heydər Əliyevin vaxtında Xankəndinə dəmir yolu çəkilmişdi. Heydər Əliyev çıxışlarının birində bu iradlara sərrast məntiqi ilə cavab verdi. Həmin vaxt Ağdama qədər dəmiryolu çəkib, daha böyük şəhərə – Xankəndinə çəkməmək, narazı, şovinist, separatçı qüvvələrin əlinə fürsət verərdi. Onsuz da bizdən ayrılmağa, Kremldə ermənilərin müqəddərat məsələsini qaldırmağa fürsət gəzirdilər.

Tarixə nəzər salsaq, Qarabağ münaqişəsinin 80-ci illərdən yox, 20-ci əsrin əvvəllərindən – keçmiş Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti yaranandan və Xankəndi Stepanakert adı ilə bu vilayətin mərkəzi təyin olunandan başlamışdı. Sual olunur: Ermənistan SSR varsa, Azərbaycanın ərazisində beş-on min erməniyə məxsusi muxtariyyət niyə verilməli idi? Əgər doğrudan da sovet hökuməti etnik azlıqların taleyinə belə həssas yanaşırdısa, Ermənistan və Gürcüstan ərazisində yaşayan azərbaycanlılar haqqında niyə hər hansı hüquqi status haqqında düşünmürdü?

Deməyim odur ki, Qarabağ münaqişəsi təsadüfi bir məsələ deyildi, ona görə həlli illərlə yubandı. 

Hadisələri həm şahidi kimi, həm də kitablardan, mətbuatdan, televiziyadan, internetdən izləyən bir tamaşaçı-oxucu kimi beynimdə münaqişənin həlli ilə bağlı bəlkə min versiya dolaşmışdı, son üç ildə yaşadıqlarımız heç bir variantda ağlıma gəlməmişdi.

Çünki bu heç yuxuya da bənzəmirdi.

Bu heç bizim yuxumuza da girməzdi.  

44 gün ərzində ermənilərə diz çökdürürük, üçtərəfli razılaşma ilə Ağdam, Kəlbəcər və Laçın sülh yolu ilə qayıdır, az sonra Laçın post-məntəqəsi yaradılır və 23 saatlıq antiterror əməliyyatı ilə qalibiyyət xalçamızın son ilməsini toxuyuruq.

Xankəndində Azərbaycanın əzəmətli bayrağı dalğalanır.

Dırnaqarası Arsaxın – Sarsaxın yalançı bayrağı bütün binalardan endirilib ayaq altına atılır.

Artıq adamlar Şuşaya, Laçına Ağdam yolu vasitəsi ilə getməyə başlayırlar.

Dünən isə Xankəndinin futbol stadionunda “Qarabağ”–MOİK oyunu keçirilir.

Həmişə yad stadionlarda biz sevindirən “Qarabağ” nəhayət öz evinə qayıdır.

“Qarabağ” Qarabağa qovuşur.