Otuz bir il əvvəl ölkəmizdə yaşananları xatırlamaq çox ağırdır. Amma nə qədər ağır olsa da, tarixdən ibrət dərsi almağımız və gələcək nəsillərin eyni vəziyyətlə üzləşməməsi üçün həqiqətləri unutmamalıyıq. Unutmamalıyıq ki, 1992-ci ildə və 1993-cü ilin birinci yarısında Azərbaycanda hakimiyyətdə olanlar xalqımıza məğlubiyyətin acısını yaşadıblar. O zaman şəhər və kəndlərimizin ard-arda işğal altına düşməsi, ölkəmizdə hökm sürən hərc-mərclik və xaos dövlətçiliyimizlə yanaşı, milli kimliyimizin ləyaqətli varlığını da sual altına qoymuşdu. Dövlət idarəçiliyində başıpozuqluq, mənəm-mənəmlik və hakimiyyət səriştəsizliyi o həddə çatmışdı ki, vətəndaş hüquq normaları ilə deyil, qanunsuz silahlı dəstələrin zoru ilə hesablaşmağa məhkum idi. İctimai-siyasi proseslərin aparıcı qüvvəsinə çevrilən silahlı dəstələrin fəaliyyətinə dövlət nəzarəti o dərəcədə itirilmişdi ki, real hakimiyyətin kimin əlində olduğu artıq ciddi suallar doğururdu. AXC-Müsavat cütlüyünün təmsil olunduğu hakim zümrənin səriştəsizliyi və qəbul etdiyi məsuliyyətsiz qərarlar cəmiyyətimizdə elə çaşqınlıq yaratmışdı ki, vətəndaş ən böyük təhlükənin erməni işğalçılarından, yoxsa hakimiyyətin özündən gəldiyini ayırd edə bilmirdi. İnsanlar təkcə dövlət institutlarına deyil, öz sabahına və təhlükəsiz yaşamaq haqqına inamını büsbütün itirmişdi. İctimai-siyasi vəziyyətlə yanaşı, iqtisadi proseslər də peşəkar səviyyədə idarə olunmadığına görə, ölkədə ağır sosial böhran yaşanırdı. AXC-Müsavat hakimiyyəti ilə vətəndaş arasında yaranmış uçurumu daha da dərinləşdirən amillərdən biri hakimiyyətin öz daxilində yaşananlarla bağlı idi. Hakimiyyətin içərisindəki qruplaşmalar ozamankı dövlət başçısının qərarlarına təsir imkanları uğrunda az qala bir-birinə qənim kəsilmişdi. O vaxt hakimiyyətdə olanlardan bəzilərinin indi etdikləri etirafa görə, müdafiə naziri öz Prezidentini açıq şəkildə təhdid edir, rezidensiyanın üzərinə hərbi vertolyot və təyyarə qaldıracağı ilə hədələyirdi. Azərbaycan faktiki olaraq qardaş qırğınına sürüklənirdi.

Bu fikirlər Milli Məclisin deputatı Ülvi Quliyevin “Həqiqət bundan ibarətdir” sərlövhəli məqaləsində yer alıb.

Məqalədə bildirilib ki, 1992-ci ilin mayında Şuşanın və Laçının, 1993-cü ilin aprelində isə Kəlbəcərin işğal altına düşməsi ilə ermənilər məkrli “miatsum” planlarının sevincini, xalqımız isə məğlubiyyətin acısını yaşayırdı. Milli qürurumuzun, milli kimliyimizin sınağa çəkilməsinin baiskarı olmuş AXC-Müsavat hakimiyyətinin təmsilçiləri istər o dövrdə, istərsə də indinin özündə torpaqlarımızın işğal edilməsinin səbəbini Ermənistanın tək olmaması, arxasında Rusiya kimi güclü himayədarının dayanması ilə izah edirlər. Bu, həqiqətdir. Lakin o da həqiqətdir ki, 2020-ci ilin sentyabrında başlayan 44 günlük Vətən müharibəsində işğalçı Ermənistan yenə də tək deyildi. Həlledici fərqlərdən biri odur ki, əgər Birinci Qarabağ savaşında Ermənistana daha çox altdan-altdan köməklik edilirdisə, Vətən müharibəsi dövründə bu dəstək açıq-aşkar ortada idi və Ermənistana havadarlıq edənlərin sayı dəfələrlə artmışdı. Kimisi ona silah verir, kimisi “əziz bacısının” şərəfini qorumağa çalışır, kimisi isə hətta müharibədən sonra da Ermənistanın maraqlarını öz “qırmızı xətti” elan edir. Prezident İlham Əliyev elə bu səbəbdən Dünya Azərbaycanlılarının Şuşada keçirilən V Qurultayında üzləşdiyimiz reallığı bu cür ifadə etmişdi: “Biz təkcə Ermənistanla müharibə aparmamışıq. Biz təkcə dünya erməniliyi ilə müharibə aparmamışıq, biz Ermənistanın himayədarları ilə müharibə aparmışıq və bu müharibədə Qələbə qazanmışıq”.

Qeyd olunub ki, 2020-ci ilin ictimai-siyasi ab-havası ilə 1991-ci ildən 1993-cü ilin birinci yarısınadək davam edən vəziyyət arasındakı mühüm fərq ondadır ki, Azərbaycan xalqı müharibənin gətirdiyi ən çətin sınaq günlərində belə, öz Prezidentinin və Ordusunun yanında olduğunu, heç bir sınağın xalq-hakimiyyət birliyini poza bilməyəcəyini nümayişkaranə şəkildə ortaya qoydu. Növbəti əhəmiyyətli fərq ondan ibarətdir ki, AXC-Müsavat hakimiyyəti dövründən fərqli olaraq, 44 gün ərzində Ali Baş Komandanımız öz vəzifəsini, Ordumuz isə öz işini ləyaqətlə yerinə yetirdi. Allah şəhidlərimizə rəhmət eləsin, qazilərimizə şəfa, uzun ömür versin. Dövlət institutları Vətən müharibəsi günlərində də vahid komandanlıq altında yekcins bir orqanizm kimi fəaliyyət göstərdi və bir dəfə də olsun Qələbə ritmindən sapmadı. Prezident İlham Əliyev bununla həm işğalçı Ermənistana, həm də onun çoxsaylı havadarlarına əyani şəkildə göstərdi ki, Azərbaycanın dövlət idarəetmə sistemi istənilən təhlükəyə, o cümlədən müharibə çağırışına cavab vermək və tarixi Zəfəri əldə etmək gücündədir. Vaxtilə AXC-Müsavat hakimiyyətində təmsil olunanlardan və son 30 ildə radikal müxalifət adı altında mövcudluq görüntüsünü yaratmağa çalışanlardan bəziləri bu həqiqətləri etiraf etməsələr də, xalqımız çox yaxşı bilir və unutmur ki, onu tarixi Zəfərə gətirib çıxaran yolun təməli 1993-cü ilin iyununda Ulu Öndər Heydər Əliyev tərəfindən qoyulub. Əgər Ulu Öndər ikinci dəfə hakimiyyətə qayıdışı ilə Azərbaycanı parçalanmaqdan xilas etməsəydi, dövlət müstəqilliyimizi isə real təhdidlərdən qorumağa nail olmasaydı, indi yaşadığımız və qürur duyduğumuz Zəfər tarixinin həsrətini hələ çox onilliklər ərzində çəkməli olacaqdıq, buna qədər tariximizdə dəfələrlə olduğu kimi. Ulu Öndər Heydər Əliyev 1993-cü ilin iyununda həyata keçirdiyi xilaskarlıq missiyası və şəxsi fədakarlıq nümunəsi ilə müasir Azərbaycanın, sözün əsl mənasında, müstəqil Azərbaycanın bünövrəsini qoydu. Ona görə də xalqımız Ulu Öndərin hakimiyyətə qayıdışını -15 iyun tarixini Milli Qurtuluş Günü kimi qeyd edir. Bu, həm də qədirbilən xalqımızın Ümummilli Lider Heydər Əliyevin xatirəsinə və onun əvəzsiz xidmətlərinə dərin ehtiramının ifadəsidir.

Amma bir daha təəssüf ki, xalqımıza ağır məhrumiyyətlərin, hərc-mərcliyin, ümidsizliyin, ən başlıcası, məğlubiyyətin acısını yaşatmış AXC-Müsavat hakimiyyətinin ayrı-ayrı nümayəndələri siyasi xəbislikləri ucbatından bütöv bir xalqın gördüyü bu həqiqətləri etiraf edə bilmirlər. Əslində, bunda da təəccüblü heç nə yoxdur. Çünki belələri o şəxslərdir ki, Ulu Öndər Heydər Əliyev xalqımızın təkidli tələbi ilə yanaşı, onların özlərinin də israrlı xahişi ilə ikinci dəfə hakimiyyətə qayıtdıqdan və hətta 1993-cü ilin oktyabrında Prezident seçildikdən sonra, nə qədər absurd görünsə də, indiki radikal müxalifətin bir çox nümayəndələri o zaman analoqu olmayan rüsvayçı bir ilkə imza atdılar. Torpaq, Dövlət və bütövlükdə Vətənimiz əldən getdiyi bir vaxtda, onlar fəaliyyətlərini, dövlət vəzifələrini “dondurmaqla” məşğul idilər. Nə qədər acı və ağır olsa da, bu, belə idi. Ulu Öndər Heydər Əliyevin təşəbbüsü ilə dünya liderlərinin və aparıcı şirkətlərin 1994-cü ilin sentyabrında Bakıda imzaladıqları XX əsrin ən böyük Neft Kontraktından sonra da bu siyasət nakamları “donlarını” aça bilmədilər. Hətta onlardan bəziləri tarixi Zəfərimizdən sonra da reallıqdan çox uzaq olan qapalı dünyalarında yaşamağa davam etməkdədirlər. 44 günlük Vətən müharibəsində qardaş Türkiyənin Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan tərəfindən ölkəmizə verilən siyasi-mənəvi dəstəyi görməzdən gələn bu şəxslər nəinki unutqanlıq etdilər, Türkiyədə keçirilən son Prezident seçkilərində xaricdəki informasiya ruporları ilə onun əleyhinə təbliğat kampaniyasına qoşuldular. Onu da unutdular ki, bir əsrlik fasilədən sonra yenidən imzalanan və milli maraqlarımızın qarantı qismində çıxış edən Şuşa Bəyannaməsinin altında məhz Prezident İlham Əliyevin və Cümhurbaşqanı Rəcəb Tayyib Ərdoğanın imzaları dayanır. Bu şəxslər məhz siyasi qısqanclıq səbəbindən hələ də etiraf etmirlər ki, tarixi Bəyannamənin ərsəyə gəlməsinin arxasında, ilk növbədə, Azərbaycan Prezidentinin siyasi iradəsi və Türkiyə Cümhurbaşqanının siyasi sələflərindən fərqli olan qətiyyətli mövqeyi dayanır. Siyasət qısqancları bu həqiqəti dillərinə gətirməyə cəsarət etməsələr də, xalqımız Prezident İlham Əliyevin 2021-ci il iyunun 15-də-Milli Qurtuluş Günündə Şuşada səsləndirdiyi həqiqətin qədir-qiymətini çox yaxşı bilir: “Birgə Bəyannamədə tarixi Qars müqaviləsinə istinad edilir. Tarixi Qars müqaviləsi düz 100 il bundan əvvəl imzalanmışdır. Bu da böyük rəmzi məna daşıyır. Azad edilmiş Şuşa şəhərində 100 ildən sonra müttəfiqlik haqqında imzalanan Birgə Bəyannamə bizim gələcək iş birliyimizin istiqamətini göstərir”.

Diqqətə çatdırılıb ki, Şuşa Bəyannaməsi Ermənistana və ona havadarlıq edən dairələrə elə bir tutarlı mesajdır ki, bu sənədin altında dayanan imza sahiblərinin tarixi xidmətlərini və onların siyasi iradə əzmini etiraf etməyənlər bununla bir daha öz acizliyini göstərirlər. Siyasi cılızlıq sindromu onlara imkan vermir ki, xalqımızın və dövlətimizin, Türk dünyasının maraqlarına təminat verən əvəzsiz xidmətlərə dəyər verə bilsinlər. Onlar görməsələr və duymasalar da, yaxud özlərini görməzliyə və eşitməzliyə vursalar da, xalqımız bu xidmətlərin və onların müəlliflərinin qədrini gözəl bilir. Azərbaycan cəmiyyəti ilə yanaşı, qardaş və dost ölkələrin dəyər verdiyi böyük həqiqətlərdən biri də Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanın 2020-ci il dekabrın 10-da Azadlıq meydanında keçirilən Zəfər paradında etdiyi çıxışında əksini tapıb: “Azərbaycanın həm hərbi, həm də diplomatiya sahəsində əldə etdiyi bu uğurda ən böyük paylardan biri şübhəsiz ki, əziz qardaşım cənab Prezident İlham Əliyevə aiddir. Qardaşım İlham Əliyev bununla mərhum Heydər Əliyevin ona vəsiyyət olaraq etdiyi arzusunu da yerinə yetirmişdir. Fürsətdən istifadə edərək güclü Azərbaycanın əsasını qoyan Ümummilli Lider Heydər Əliyevi də burada rəhmətlə yad edirəm. Azərbaycan qardaşım İlham Əliyevin qətiyyətli rəhbərliyi ilə, İnşallah, dastan yazmaqda davam edəcək”.

Həqiqətlər bundan ibarətdir və nə yaxşı ki, həqiqətin yalnız bir üzü olur. (AZƏRTAC)